پشتیبانی راهبردی و فنی دبیرخانه کارگروه ساماندهی کمی و کیفی حوضه‌آبریز کارون بزرگ
کارفرما: شرکت مدیریت منابع آب ایران
مشاور: مؤسسه پژوهشی، مهندسی راهبرد دانش پویا
سال:1399
هدف:
محدودیت منابع آب، افزایش رقابت و تقاضای دریافت و همچنین کاهش منابع آب مناسب به دلیل آلودگی‌های منابع آب سطحی و زیرزمینی، مهمترین چالش‌های پیش‌روی مدیریت منابع آب است. به دلیل رشد تقاضای آب در بخش‌های اصلی یعنی کشاورزی، شرب و صنعت و افزوده شدن تقاضاهای جدید نظیر آبزی‌پروری و محیط‌زیست رودخانه‌ها و سایر پیکره‌های آبی و کاهش امکانات عرضه، رقابت بین مصرف‌کنندگان آب شدت گرفته است. رودخانه کارون بزرگترین و پرآب ترین رودخانه کشور می باشد که نقش حیاتی در تأمین آب مصارف مختلف در برخی از استان‌های کشور را ایفا می‌کند. در سال‌های اخیر و با بروز خشکسالی‌های پی در پی، میزان بارش این حوضه نیز همانند بسیاری از حوضه‌های دیگر در کشور، کاهش یافته است. در کنار کاهش میزان بارش، میزان مصرف آب افزایش یافته و این امر، بر شدت کاهش رواناب حوضه و نیز آورد رودخانه کارون افزوده است. این در حالی است که به واسطه ورود آلاینده‌های مختلف صنعتی، کشاورزی، شهری، آبزی‌پروری، ورود برخی شاخه‌های شور، رودخانه کارون به لحاظ کیفی نیز دچار مشکلات زیادی شده است و این امر همراه با کاهش دبی رودخانه طی سال‌های اخیر، به معضل اصلی این رودخانه به خصوص در محدوده استان خوزستان تبدیل شده است.
در همین راستا در سطح حوضه آبریز کارون بزرگ با چشم‌انداز رودخانه پاک و حوضه آبریز پایدار تا سال1420، نظام‌نامه ساماندهی کمی و کیفی حوضه آبریز کارون بزرگ به شماره100/31/20969/98 مورخ11/04/98 جهت اجراء ابلاغ گردیده است. مهمترین اهداف مورد انتظار در این نظام‌نامه که بایستی در این مطالعات دنبال شود، عبارتند از:
- تسهیم و توزیع عادلانه آب به صورت سالانه بین بخش‌های مصرف کننده مختلف و بین استان‌های ذینفع در چارچوب آب قابل برنامه‌ریزی
- کاهش تنش‌های اجتماعی و حل اختلافات موجود
- ایجاد انضباط آبی در حوضه از طریق شناسایی و ساماندهی و کنترل برداشت‌های مجاز و جلوگیری از برداشت‌های غیر مجاز از منابع آبی و استقرار نظام بهرهبرداری مناسب
- بهبود کیفیت منابع آب و حفاظت کمی و کیفی منابع آب حوضه بهبود شرایط اکولوژیکی رودخانه و پیکره‌های وابسته به منابع آب (با تاکید بر پایداری تالاب‌ها)
- کاهش و بهینه سازی مصارف آب در راستای سازگاری با کم‌آبی و افزایش بهره‌وری آب
- به کارگیری ابزارهای اقتصادی، اجتماعی، فنی و علمی در مدیریت حوضه آبریز
نتایج:
مهمترین نتایج حاصله از این مطالعات به شرح زیر پیش‌بینی می‌شود:
- برقراری سازوکارهای اطلاعاتی و پشتیبانی تصمیم‌گیری موردنیاز برای کارگروه
- تدوین دستور جلسات، هماهنگی، پیگیری و برگزاری جلسات کارگروه
- تنظیم مصوبات، پیگیری ابلاغ و اجرای آنها
- تشکیل کمیته برنامه‌ریزی و تلفیق و کمیته‌های تخصصی بر حسب نیاز و سفارش کار
- تلفیق مطالعات و ارائه گزارش‌های تخصصی متناسب با نیاز حوضه
- تهیه گزارشات موردی برای کارگروه
- تهیه بانک اطلعاتی به همراه چکیده مدیریتی از سوابق مطالعاتی
- تلفیق برنامه‌های استانی مرتبط در چارچوب وظایف کارگروه و پیشنهاد بودجه موردنیاز
- تدوین ساز و کار مشارکت ذینفعان در فرآیند‌های تصمیم سازی، اجرا و پایش مصوبات کارگروه
