خلاصه اقدامات پروژه سند توسعه استان همدان با عنایت به مسائل سازگاری با کم‌آبی
نظر به مصوبه هیئت محترم وزیران به شماره 158969/ت 55092 ه، در تاریخ 96/12/12 مبنی بر لزوم تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی و در راستای پیش‌برد اهداف پروژه “سند توسعه و برنامه مدیریت جامع و یکپارچه آب استان همدان در شرایط سازگاری با کم‌آبی“ در روز چهارشنبه مورخ 1398/05/02، طی جلسات متعدد با مدیران محترم نهادهای مختلف استان همدان، از جمله شرکت آب منطقه‌ای، سازمان جهاد کشاورزی، اداره کل محیط زیست استان، شرکت آب و فاضلاب شهری، شرکت آب و فاضلاب روستایی و سازمان صنعت، معدن، تجارت در ارتباط با مسائل و چالش‌های حوزه آب استان مورد بحث قرار گرفت. با توجه به اینکه اهداف کلان کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی، کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی به میزان 11 میلیارد مترمکعب تا پایان برنامه ششم و ارائه راه‌کارهایی جهت کاهش و مدیریت مصرف آب در بخش‌های مختلف استان تا سقف آب قابل برنامه‌ریزی مصوب شورای عالی آب است. در این جلسات روش انجام کار و چارچوب دقیق از راهکارهای عملی و منطقی براساس پتانسیل و ظرفیت استان همدان جهت مدیریت جامع و یکپارچه آب استان مورد توافق ذی‌نفعان قرار گرفت. همچنین در ادامه جلسات اطلاعات موردنیاز برای تدوین این برنامه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
نخستین جلسه از این سلسله جلسات، با عوامل استان همدان در محل شرکت آب منطقه‌ای، با حضور مدیریت محترم شرکت آب منطقه‌ای، جناب آقای منصور ستوده، معاونت حفاظت و بهره برداری شرکت، جناب آقای داود شاهسوند و مدیریت محترم تجهیز منابع مالی، جناب آقای هوشنگ وفایی برگزار شد. طی این جلسه در ارتباط با مسائل لازم توجهی همچون ایجاد فروچاله‌ها و وضعیت کلی فرونشست‌ها در محدوده استان ابراز نگرانی شد. روشن است راهکارهای کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی در بهبود وضعیت این فروچاله‌ها موثر خواهد بود.
طی جلسه با عوامل محترم شرکت آب و فاضلاب شهری، جناب آقای سید هادی حسینی، مدیر عامل محترم شرکت آب و فاضلاب شهری، جناب آقای حمیدرضا نیک‌راد، معاونت بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب و جناب آقای حمیدرضا جناب‌زاده، مدیر دفتر مدیریت مصرف، در باب مسائل، مشکلات و چالش‌های شرکت آب و فاضلاب شهری استان همدان به بحث و گفتگو پرداخته شد. از اهم موارد مطرح شده در این جلسه، پایش برخط فشار شبکه توزیع آب شهر همدان براساس نقاط بحرانی جهت کاهش مصارف و هدررفت آب شرب در این شهر توسط شرکت آب و فاضلاب شهری است.
لازم به ذکر است در استان همدان براساس آخرین برآوردها، حدود 90 درصد مصارف آب مربوط به بخش کشاورزی استان است و با توجه به پتانسیل این استان در امر کشاورزی و تولیدات گیاهی، می‌بایست نسبت به مدیریت مصرف در این بخش به اقدامات عملی پرداخت. توسعه روش‌های آبیاری نوین در اکثر شهرستان‌های استان به همت عوامل ذیربط و عوامل محترم سازمان جهاد کشاورزی جایگاه مناسبی به استان همدان در میان سایر استان‌ها بخشیده است. اگرچه تعدد بالای چاه‌های عمیق مجاز با مصرف بیش از مقدار مندرج در پروانه بهره‌برداری و نیز چاه‌های غیرمجاز در استان، توان مدیریت برداشت از منابع آب زیرزمینی در استان را با مشکلات عدیده‌ای روبرو ساخته است، با این حال توجه ویژه به این مسئله در استان کمک شایان توجهی در کاهش آب مصرفی تا حد آب قابل برنامه‌ریزی خواهد بود. در این بخش از جلسات، که با حضور مدیران سازمان جهاد کشاورزی استان، جناب آقای محمد شهرام پرورش معاون تولیدات گیاهی و جناب آقای علی بایگانه معاون مدیریت زراعت استان برگزار گردید، رهنمودها و تجربیات ایشان در ایجاد برنامه توسعه پایدار بخش کشاورزی استان تبیین گردید. لازم به ذکر است که جلسه دیگری در خصوص اطلاعات و آمار مورد نیاز جهت تدوین برنامه در روز سه‌شنبه مورخ 1398/05/01 با حضور همه معاونین و در محل سازمان جهاد کشاورزی استان برگزار شده بود.
در ادامه این جلسه، چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی شرکت آب و فاضلاب روستایی استان، توسط مدیریت محترم آبفای روستایی جناب آقای سید مصطفی هاشمی و معاون بهره‌برداری این شرکت، جناب آقای محمد نانکلی تشریح گردید و نیز در ارتباط با مسائل محدوده‌های روستایی استان که نیمی از جمعیت استان را در خود جای داده است گفتگو شد. اولویت اصلی شرکت آب و فاضلاب شهری و روستایی این استان در حال حاضر، تامین پایداری شبکه و لزوم نوسازی و بازسازی خطوط فرسوده انتقال و توزیع آب شهری و روستایی و نه افزایش تولید آب، تبیین شد. همچنین نقش موثر مردم و فرهنگ‌سازی در بحث مدیریت مصرف در این استان بسیار مهم و موثر قلمداد گردید. تغییر ساختارهای روستایی به ساختارهای شهری در تغییر سبک زندگی و تعریف مصارف جدید در این استان نیز از جمله دغدغه‌های مسئولین این شرکت است. کمبود تجهیزات و تکنولوژی در شرکت آب و فاضلاب شهری و روستایی از محدودیت‌های تعریف شده طی این جلسات بوده است.
در جلسه بعدی، در گفتگو با عوامل سازمان صنعت، معدن، تجارت، سرکار خانم مهندس زهرا بوذری رئیس اداره ایمنی، محیط‌زیست و انرژی با اشاره به مسائلی همچون شفاف‌سازی تخصیص آب به واحدهای صنعتی تحت نظارت سازمان صنعت، معدن، تجارت و نیز واحدهای صنعتی در حوزه شرکت شهرک‌های صنعتی به نکات مهمی اشاره نمودند. ایشان در ارتباط با نحوه کاهش مصرف آب در بخش صنعت، میزان آب قابل برنامه‌ریزی در بخش صنعت، استفاده از پساب جهت تامین نیاز شهرک‌های صنعتی، تعریف صنایع آب‌بر استان و دیگر مسائل بخش صنعت این استان به بحث و ارائه آمار پرداختند. همچنین در پایان این جلسه، تعریف دقیق واحدهای صنعتی و شمول یا عدم شمول واحدهای شیلات و دامپروری در حوزه صنعت به عنوان یکی از مهمترین چالش‌های مدیریت منابع آب استان، مورد تاکید قرار گرفت. همچنین در روز سه‌شنبه مورخ 1398/05/01 جلسات مستقلی با حضور معاون محترم صنایع استان جناب آقای مهندس بهزادی و سرکار خانم مهندس کاظمی رئیس اداره طرح و برنامه در خصوص پروانه‌های صنعتی موجود و مجوزهای آتی این بخش اطلاعات مفیدی تبادل گردید.
در جلسه چهارم که با حضور عوامل اداره کل محیط زیست استان، جناب آقای سید عادل عربی مدیرکل محترم، جناب آقای رضا عبدالهی معاون نظارت و پایش و جناب آقای مهدی صفاخانی معاون فنی محیط زیست برگزار گردید، تلاش شد تا با بررسی مسائل و دغدغه‌های زیست محیطی استان، در جهت رفع مشکلات و موانع این بخش گامی رو به جلو برداشته شود. استان همدان به واسطه دارا بودن تالاب‌ها، مناطق حفاظت شده طبیعی متعدد، نیازمند توجهات ویژه در بخش تامین نیاز زیستمحیطی است. تالاب‌های آق‌گل و سد کلان در شهرستان ملایر، تالاب‌های چمشور و پیرسلمان شهرستان اسدآباد، تالاب شیرین‌سو در شهرستان کبودرآهنگ، تالاب‌های آبشینه و سد اکباتان در شهرستان همدان از جمله تالاب‌های مهم استان تحت کنوانسیون رامسر هستند. در حقیقت با توجه به پتانسیل گردشگری استان همدان، تالاب های شیرین‌سو، آبشینه و سد اکباتان بصورت تالاب‌های مصنوعی استان مورد توجه گردشگران این استان قرار دارد. مدیران این اداره، ضمن ابراز نگرانی از وضعیت فرونشست‌های متعدد اخیر در منطقه، از جمع‌آوری اطلاعات این پدیده مخرب با همکاری سازمان مدیریت بحران و شرکت آب منطقه‌ای استان خبر دادند.
