برنامه‌ریزی ارزش ضوابط تعیین ارتفاع خط پروژه
کارفرما: وزارت راه و ترابری
مشاور: مؤسسه پژوهشی، مهندسی راهبرد دانش پویا
تاریخ انجام: 1387
نتایج :
- ارائه پیشنهادات و راهکارهایی جهت اصلاح ضوابط تعیین خط ارتفاع پروژه‌های راه‌سازی (آئین‌نامه 161 طرح هندسی راه)
اطلاعات بیشتر:
آنچه به عنوان تصمیمات راهبردی در جهت کاهش ارتفاع خط پروژه می‌توان ذکر کرد آن است که بطور کلی یک استاندارد و یا دستورالعمل مبنی بر مطالعات ارتفاع خط پروژه که در دستور کار مهندسین مشاور باشد نمی‌توان قرار داد، بلکه باید فرآیندی اتفاق افتد که در راستای اجرای آن ارتفاع خط پروژه کاهش یابد. از مهم‌ترین نکات کلیدی و تاثیر گذار در تعیین ارتفاع خط پروژه از بعد تکنیکی، مسایل هیدرولوژی و مقاومت بستر می‌باشد که در آن توجه به نکات ذیل حائز اهمیت است.
- بر روی پل‌های کوچک و یا آبروهای مسیر که به صورت دالی می‌باشند لایه‌های اساس و زیراساس حذف گردد. تمهیدات لازم برای جلوگیری از نشست نامتقارن دال پل و خاکریز قبل و بعد از آن می‌بایست اندیشیده شود. تبصره: (پل‌های زیرخاکی مشمول این بند نمی‌گردد.)
- ضخامت روسازی در پروژه‌هایی که دارای بار ترافیکی متفاوت در قطعات، مسیرها (رفت و برگشت) و همچنین عمق یخبندان متفاوت است به صورت جداگانه محاسبه شود.
- معیار انتخاب شیب شیروانی‌های کناره جاده که بر اساس آیین‌نامه طرح هندسی راه (نشریه شماره 161) برای آزادراه‌ها، بزرگ‌راه‌ها و راه‌های اصلی و فرعی و یا معیارهای آیین‌نامه طرح هندسی راه‌های روستایی (نشریه شماره 196) تعیین می‌گردد باید علاوه بر محاسبات پایداری، عامل ایمنی نیز دخالت داده شود.
دفتر ایمنی راه‌ها موظف است ظرف مدت 3 ماه پیشنهادات خود را در زمینه میزان شیب برای راه‌های مختلف ارائه نماید و توسط شواری فنی وزارت راه تصویب و ا بلاغ شود.
- منحنی‌های شدت- مدت- تداوم (IDF) بارش‌ها برای کل کشور با استفاده از طول دوره آماری مناسب استخراج شود و این منحنی‌ها مبنای محاسبه رواناب در مسیرها قرار گیرد. این کار توسط یک یا چند شرکت مشاور به صورت همزمان و هماهنگ و با استفاده از دوره آماری حداقل 25 ساله انجام شود (منحنی‌های قبلی شدت- مدت- تداوم (IDF) که توسط آقای مهندس وزیری استخراج گردیده بدلیل اینکه از 9 سال آمار در دوره ترسالی استفاده گردیده هم‌اکنون قابل استفاده نیست)
تبصره1: تا زمان محاسبه و استخراج منحنی‌های شدت- مدت- تداوم، مشاورین می‌بایست برای حوضه‌های آبریز بزرگ این منحنی‌ها را استخراج نمایند (این کار می‌بایست در شرح خدمات مشاورین آورده شده و حق‌الزحمه آن محاسبه شود) و برای حوضه‌های آبریز کوچک از فرمول‌های تجربی با رعایت ملاحظات بند 4 استفاده نمایند.
تبصره2: در مناطقی که کمبود آمار وجود دارد از روش جدید Moment L- استفاده شود مشاور(ان) فوق در تعیین روش، برای شورای عالی فنی تصمیم‌سازی نمایند.
- در حوضه‌های آبریز با مساحت کم که از روش‌های تجربی استفاده می‌شود لازم است در انتخاب فرمول متناسب با اقلیم منطقه و مقدار ضرایب روابط، دقت لازم صورت پذیرد.
ملاحظات زیر می بایست در انتخاب فرمول و نتایج محاسبات اعمال شود.
– در فرمول استدلالی، دوره بازگشت بر شدت بارش (It) اعمال می‌شود و بر رواناب (Qt) اعمال نمی‌شود. در دوره‌های بازگشت کوتاه این دو بسیار با هم متفاوت می‌باشند و جواب در جهت محافظه‌کارانه (زیاد بودن رواناب) خواهد بود. برای رفع این نقص می‌بایست از ضرایب کاهنده استفاده و در مناطقی که نقشه‌های خاک‌شناسی وجود دارد از فرمول s.c.s (سازمان حفاظت خاک آمریکا) استفاده شود.
– ضرایب C در فرمول استدلالی مربوط به مناطق شهری است، برای مناطق بیابانی باید با بازدید صحرایی مهندسین با تجربه این ضرایب تدقیق شود.
- استفاده از آبروهای لوله‌ای شکل و آبروهای با ارتفاع کمتر با اعمال تنقیه در هنگام بهره‌برداری و محاسبه اقتصاد طرح (هزینه اولیه و وطول دوره عمر) می‌تـواند صورت پذیرد.
استفاده از آب‌نما برای راه‌های اصلی درجه 2 و راه‌های فرعی بلامانع می‌باشد. پیشنهادات لازم جهت جلوگیری از کاهش ایمنی با انجام محاسبات اقتصادی و ریسک در مدت 3 ماه آماده و به تصویب شورای عالی فنی وزارت راه‌وترابری برسد.
همچنین نقطه‌نظرات راهبردی زیر در ستادهای برنامه‌ریزی می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.
- ریسک هم سنگ در موضوع ایمنی (نگرش یکپارچه در بالا رفتن ارتفاع خط پروژه که باعث افزایش ایمنی درسیلاب و کاهش ایمنی در تصادفات و واژگونی می‌شود) در نظر گرفته شود.
- تاثیر افزایش ارتفاع خط پروژه بر افزایش هزینه‌ها و اثر زیان‌های حاصل از عدم ساخت راه‌های جدید مورد بررسی قرار گیرد.
- تاثیر افزایش ارتفاع خط پروژه بر افزایش زمان ساخت پروژه‌ها و اثرات آن بر اقتصاد ملی بررسی و محاسبه شود. (برای عملیاتی شدن بندهای 1و2و3 و همچنین تدقیق مطالعات انجام شده با استفاده از مدل Micro-Macro Link در پروژه “برنامه‌ریزی ارزش ضوابط تعیین ارتفاع خط پروژه ” مطالعات لازم به مدت 6 ماه صورت پذیرد و نتایج مطالعه پس از طرح در شورای عالی فنی در برنامه‌ریزی‌های آتی مورد استفاده قرار گیرد.)
- پروژه‌هایی که به هر دلیل ارتفاع خط پروژه آنها بیش از یک متر می‌باشد مورد مطالعه مهندسی ارزش قرارگیرند.
- در اصلاح آیین نامه طرح هندسی راه‌ها (نشریه 161) نتایج ” مطالعات برنامه‌ریزی ارزش ضوابط تعیین ارتفاع خط پروژه ” مورد توجه جدی قرارگیرد.
- با نگرش یکپارچه و به‌هم پیوسته در ساخت راه، هماهنگی‌های لازم میان مطالعات و اجرا در تمام زیر بخش‌های وزارت راه و ترابری صورت پذیرد.
- در مقابل هرگونه تغییرات، آموزش و توجیه مشاوران انجام پذیرد.
