بررسی تخصیص آب از طرح‌های توسعه منابع آب استان کرمانشاه در حوضه‌آبریز مرزی غرب
کارفرما: شرکت آب منطقه‌ای استان کرمانشاه
مشاور: مؤسسه پژوهشی، مهندسی راهبرد دانش پویا
تاریخ انجام: 1389
“روش‌شناسی نحوه بررسی تخصیص آب طرح‌های توسعه منابع آب”[1] که از این پس و در طی این گزارش به اختصار “روش‌شناسی تخصیص” نامیده می‌شود، بیان می‌دارد که: «تدوین و استقرار یک نظام منسجم تخصیص آب با ایجاد تعادل منطقی بین عرضه و تقاضا و بهره‌برداری از منابع، متناسب با توان و پتانسیل آنها یکی از الزامات مدیریت صحیح بر منابع آب می‌باشد». این روش‌شناسی در راستای شفاف نمودن فرآیندهای درخواست، بررسی و صدور مجوز تخصیص آب و در نهایت پایش و گزارش‌گیری از آن برای شرکتهای آب منطقه‌ای تهیه شده است. کمیته مدیریت منابع آب شرکتهای آب منطقه‌ای نیز وظیفه عملیاتی نمودن راهبردهای اعلام شده از سوی کمیسیون تخصیص آب و پیشنهاد میزان آب قابل تخصیص از منابع آب عمومی به مصارف گوناگون در سطح حوضه‌های‌آبریز و در حوضه عملکرد خود به کمیسیون تخصیص آب را بر عهده دارند.
بر این اساس و به‌منظور درخواست مجوز تخصیص آب از طرح‌های توسعه منابع آب استان کردستان در حوضه‌آبریز مرزی غرب، پروژه‌ای به همین نام تعریف و به این مشاور ابلاغ شده است. تجربیات گذشته این مشاور در انجام پروژه‌های مشابه نشان داده است که:
1) با توجه به رویکرد “بررسی سیستمی اندرکنش طرح‌های توسعه دارای اثر متقابل”در روش‌شناسی تخصیص و وابستگی این رویکرد به شناخت محل دقیق قرارگیری طرح‌ها و نیز ایستگاه‌های هیدرومتری مرتبط با آنها، تأیید توپولوژی طرح‌ها و ایستگاه‌های هیدرومتری توسط کارفرما، پیش از بررسی اثرات احداث طرح‌ها در مدل Vensim یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است تا در صورت ناصحیح بودن محل طرح یا ایستگاه‌های مورد نظر، این مهم مورد تصحیح و بازبینی قرار گیرد.
2) فرآیند اعلام‌نظر کارفرما در مورد گزارش‌های ارسالی به سبب نیاز به تبادل این گزارش‌ها میان معاونت‌های برنامه‌ریزی و طرح‌وتوسعه و کمبود پرسنل کارشناسی این معاونت‌ها معمولاً یک فرآیند طولانی می‌باشد. با توجه به کوتاه بودن مهلت انجام پروژه‌های تخصیص و نیز ابلاغیه‌هایی که از سوی دفتر برنامه‌ریزی شرکت مادرتخصصی و یا کمیسیون تخصیص به شرکتهای آب‌منطقه‌ای در خصوص تعیین‌تکلیف تخصیص طرح‌ها ارسال می‌گردد و گاه دارای اضطرار زمانی نیز می‌باشد، معمولاً در برخی موارد درخواست مجوز تخصیص شرکتهای آب‌منطقه‌ای بدون اظهارنظر کارشناسان آنها به دفاتر فوق‌الذکر ارسال می‌گردد که می‌تواند در مراحل بعدی اشکالاتی را به‌کار وارد سازد.
3) در برخی موارد علی‌رغم وجود گزارش‌های مورد نیاز طرح‌ها (برنامه‌ریزی منابع آب و سیمای طرح و..)، به دلیل یکسان نبودن استاندارد به‌کار رفته در تهیه گزارش‌ها، اطلاعات مورد نیاز برای بررسی طرح‌ها مطابق با روش‌شناسی تخصیص از آنها قابل استخراج نمی‌باشد. به همین دلیل یک فرآیند رفت‌وبرگشتی اطلاعات میان مشاور تخصیص، کارفرما و مشاوران طرح‌ها مورد نیاز خواهد بود.
4) در مواردی که به دلیل قدیمی بودن یک طرح، گزارشی از آن موجود نباشد، لزوم استعلام اطلاعات از معاونت طرح‌وتوسعه و یا بهره‌بردار طرح (در مورد طرح‌های در حال بهره‌برداری) ضروری می‌باشد.
با توجه به موارد یادشده و به‌منظور تسهیل این مراحل، تیم راهبری پروژه، تهیه گزارش‌های دوره‌ای مختصر و هدفمند را در دستور کار کارشناسان فنی پروژه قرار داده است تا ضمن اطلاع‌رسانی درباره فعالیت‌های انجام‌شده در هر ماه از مدت قرارداد به کارفرمای محترم، نیازهای اطلاعاتی خود را نیز در اسرع‌وقت اعلام و مراحل دریافت آنها را نیز تسهیل نماید. انتظار می‌رود که با توجه به ساختار تعریف‌شده برای مراحل انجام کار و تبادلات آنها با کارفرمای محترم، هدف نهایی پروژه در مهلت مقرر تأمین گردیده و درخواست‌های مجوز تخصیص برای طرح‌های توسعه منابع آب استان کردستان در حوضه‌آبریز مرزی غرب به دفتر برنامه‌ریزی منابع آب ارسال گردد.
