انجام مطالعات مهندسی ارزش سد گراتی
کارفرما: شرکت آب منطقهای خراسان شمالی
مشاور : موسسه پژوهشی مهندسی راهبرد دانش پویا
تاریخ : 1391
هدف :
انجام مطالعات بر روی سد گراتی با هدف بهینهسازی رواناب رودخانه کال ولایت (گراتی) در راستای دستیابی به آب مطمئن کشاورزی در منطقه صورت پذیرفته است. در این راستا شرکت آب پوی در سالهای 86-85 براساس شرح خدمات نسبت به انجام مطالعات هواشناسی، هیدرولوژی، کشاورزی و … اقدام نمود که نتیجه مطالعات طرح احداث یک سد سنگریزه ای با هسته رسی به ارتفاع 57 متر و تنظیم سالانه 15/11 میلیون مترمکعب جهت آبیاری حدود 2000 هکتار از اراضی پایاب سد بود. این طرح در سال 86 در شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی تصویب شد. در نهایت طرح مذکور در کمیسیون تخصیص مدیریت منابع آب مورد بررسی قرار گرفت.از این سد تخصیص 7 میلیون مترمکعب آب جهت استفاده کشاورزی و 8/0 میلیون مترمکعب جهت زیست محیطی تصویب گردید. در انتهای فاز دوم با توجه به تجارب مثبت شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی در انجام مطالعات مهندسی ارزش طرح های سد سازی، مطالعات مهندسی ارزش سد گراتی با هدف افزایش شاخص ارزش طرح به این موسسه واگذار گردید.
کارگاه مهندسی ارزش سد گراتی در روزهای 23 و 24 مهرماه 1393 در محل شرکت آب منطقهای خراسان شمالی برگزار شد. در طی برگزاری کارگاه اصلی، مراحل مختلف مطالعه شامل فاز اطلاعات، تحلیل کارکرد، خلاقیت (ایدهپردازی)، ارزیابی و توسعه (اولیه) انجام گردید. در این کارگاه، اعضای تیم مهندسی ارزش 88 ایده جهت بهینهسازی و افزایش شاخص ارزش طرح ارایه نمودند که بر اساس امتیازدهی ایدهها، در نهایت 37 ایده بهعنوان ایدههای منتخب کارگاه مهندسی ارزش جهت توسعه در گام بعدی مطالعات انتخاب گردید. لازم به ذکر است که پیش از برگزاری کارگاه اصلی این مطالعات، اعضای تیم از منطقه طرح و ساختگاه سد گراتی بازدید به عمل آوردند. همچنین، با توجه به اهمیت بهروزرسانی مطالعات پایه طرح، آبدهی رودخانه گراتی در کارگاه اصلی این مطالعات و در قالب کارگروه تخصصی منابع آب توسط کارشناسان تیم مهندسی ارزش مورد بازنگری و تدقیق قرار گرفت.
در فاز توسعه، ایدههای منتخب کارگاه در قالب بستههایی با کارکرد مشابه به شرح زیر دستهبندی شدند:
- ایدههای مرتبط با کاهش ابعاد سیستم انحراف
- ایدههای مرتبط با احداث سد با بدنه صلب
- ایدههای مرتبط با بهبود طرح بدنه سنگریزهای
- ایدههای مرتبط با مدیریت و بهرهبرداری بهینه مخزن
- ایدههای مرتبط با شروع زودتر بهرهبرداری
- ایدههای مرتبط با بهبود سیستم تخلیه سیلاب
- ایدههای مرتبط با بهبود سیستم آبگیری
در این مرحله، ایدههای مشابه با یکدیگر ترکیب شده و ایدههایی که به لحاظ فنی و یا اقتصادی از توجیهپذیری کافی برخوردار نبودند، با نظر تیم از دستور کار خارج گردیدند. سپس، گزینههای منتخب تیم از ترکیب ایدههای مورد بررسی در فاز توسعه استخراج گردیده و مورد تحلیل فنی و اقتصادی قرار گرفتند. در نهایت، تعداد 4 گزینه با هدف بهبود یا جایگزینی طرح مبنا ارایه شد و شاخص ارزش هریک از این گزینهها محاسبه گردید.
نتایج بررسیهای فنی و اقتصادی تیم مهندسی ارزش سد گراتی نشان میدهد که کلیه گزینههای پیشنهادی تیم، قابلیت ارتقای شاخص ارزش طرح را (به میزان 41 تا 86 درصد) دارا میباشند. در میان گزینههای منتخب تیم، گزینه «احداث سد صلب از نوع بتن غلتکی (RCC)، اجرای سرریز پلکانی و رویه بتن غلتکی برای جاده دسترسی» با 54 درصد بهبود کیفی و شاخص ارزش 86/1 بالاترین شاخص ارزش را در میان گزینههای منتخب طرح، به خود اختصاص داده است. همچنین، اجرای این گزینهها میتواند هزینههای طرح را حداقل بین 40 تا 150 میلیارد ریال (حدود 6 تا 21 درصد) کاهش دهد.